اصول تهيه خون و فرآورده هاي آن و كاربرد باليني آنها :

بديهي است استفاده از خون كامل براي تمامي موارد بالا مناسب نمي باشد مگر آنكه بيمار بطور همزمان دچار چند مشكل مختلف باشد , حتي در چنين شرايطي نقص ها و كمبودهائيكه بر اثر ذخيره سازي در خون كامل ايجاد مي گردد , آن را براي جايگزيني چند منظوره نامناسب مي سازد . به بيماران بايستــي فقط آن جزء از خون كه جهت تصحيح كمبودهاي آن لازم است داده شود . اين كار مانع تزريق غير ضروري و شايد مضر اجزاء ديگر خون كه براي بيمار لازم نمي باشند ميگردد . امروزه خوشبختانه اجزاي خون به طور كامل شناخته شده و افرادي كه نيازمند به جزء خاصي از خون هستند مي توانند فرآورده اختصاصي موردنياز خود را بدون اينكه در معرض ساير اجزاي خون قرار گيرند دريافت نمايند . اين موضوع به سازمان انتقال خون فرصت مي دهد كه يك واحد خون اهدايي را براي چندين نيازمند به اجزاي خوني آماده نموده و مورد استفاده قرار دهد . يك واحد خون كامل پس از طي مراحل مختلف سانتريفيوژ مي تواند به واحدهاي گلبول قرمز متراكم ( packed RBC ) , پلاكت , پلاسماي تازه منجمد ( FFP ) و كرايو پرسيپيتات تبديل گردد. از پلاسماي به دست آمده در بخشهاي پالايش مي توان محصولات مختلفي از قبيل آلبومين , ايمونوگلوبولينها, فاكتورهاي انعقادي و آنتي سرم هاي مختلف تهيه نمود.
پلاسماي تازه منجمد ( Fresh Frozen Plasma )
)روش تهيه ، دانش فني ، خواص ، نگهداري و پايداری)
براي تهيه پلاسماي تازه منجمد كيسه هاي خون كامل را با دور تند سانتريفيوژ كرده و پلاسما را جدا مي كنند . در بيشتر مراكز براي تهيه پلاسما از شتاب ثقل g ۵۰۰۰ به مدت ۷ دقيقه استفاده مي كنند. پلاسماي جدا شده را به سرعت منجمد ساخته و انجماد بايستي در سيستمي صورت گيرد كه پلاسما در ظرف مدت يكساعت در برودت كمتر از ۳۰- درجه سانتي گراد منجمد شود. براي تهيه اين فرآورده بايد حداكثر تا ۶ ساعت بعداز اهداي خون اقدام كرد. خون هايي كه زمان جمع آوري آنها بيش از ۱۰ دقيقه طول بكشد براي تهيه فرآورده هاي پلاسمايي جهت مصرف مستقيم باليني مناسب نيستند. روش تهيه بايد قابل اطمينان باشد تا فرآورده داراي حداكثر فاكتورهاي انعقادي و حداقل عناصر سلولي خون باشد ( گلبول قرمز , پلاكت و گلبول سفيد ) .
واحدهاي خون كاملي كه براي FFP بكار مي روند بايد در حين فرآيند خونگيري با ماده ضد انعقاد به خوبي مخلوط شوند چون هرگونه فعاليت سيستم انقعادي باعث كاهش فعاليت اين فاكتورها در پلاسماي حاصل خواهد شد . اين فرآورده همانند يك پلاسماي نرمال داراي فاكتورهاي انعقادي پايدار ( ۲و۷و۹و۱۰) , آلبومين و ايمونوگلوبولين مي باشد و حاوي حداقل ۷۰% فاكتور VIII اوليه و نيز به همين مقدار از ساير فاكتورهاي انعقادي ناپايدار (۵و۸) مي باشد .
پايداري محصول بستگي به دماي نگهداري آن دارد .
دماي مطلوب ۳۰- درجه سانتي گراد يا پائين تر است ولي مي توان در ۱۸- درجه سانتي گراد نيز نگهداري كرد كه چنانچه در اين برودت نگهداري شود مي توان تا يكسال به عنوان منبعي غني از فاكتورهاي انعقادي پايدار و غير پايدار از آن استفاده كرد .

مصرف :
در هنگام استفاده از FFP بايد آن را در ۳۷ درجه سانتي گراد ذوب كرد و پس از ذوب شدن در عرض ۲ تا ۳ ساعت مصرف كرد. چنانچه پلاسمايي پس از ذوب شدن مورد استفاده قرار نگيرد , مي توان آن را در يخچال در دماي ۱ تا ۶ درجه سانتي گراد گذاشت و تا ۲۴ ساعت , هنوز هم به عنوان پلاسماي تازه مورد استفاده قرار داد. هر واحد پلاسماي تازه بين ۲۰۰ تا ۲۸۰ سي سي حجم داشته و هر سي سي از آن داراي ۷/۰ تا ۱ واحد فعاليت انعقادي از هر كدام از فاكتورهاي انعقادي است , علاوه بر اين هر سي سي FFP تازه حاوي ۱ تا ۲ ميلي گرم فيبرينوژن است .درتزريق پلاسما احتياجي به كراس مچ نيست ولی همگروهي سيستم ABO بين دهنده و گيرنده را بايد رعايت كرد و چنانچه پلاسماي همگروه بيمار يافت نشود , مي توان از پلاسماي اهداكننده گروه AB به عنوان دهنده همگاني پلاسما استفاده كرد , چون اين افراد فاقد آنتي A و آنتي Bهستند .
در تزريق اين فرآورده لزومي به رعايت هم گروهي از نظر سيستم Rh نيست و تزريق پلاسماي فرد داراي گروه مثبت به منفي بلامانع است . چنانچه پلاسما حاوي آنتي Rh باشد نبايد آن را به افراد Rh مثبت بدهند .
ميزان درماني پلاسما جهت تصحيح فاكتورهاي انعقادي cc ۸ تا cc ۱۰ به ازاي هر كيلوگرم وزن بيمار است و در هيچ زماني نبايد بيش تر از ۱۰ تا ۱۵ سي سي به ازاي هر كيلوگرم مورد استفاده قرار گيرد چون باعث افزايش حجم خون در بيمار شده و سبب بروز اختلالات قلبي - ريوي مي شود .

مهم ترين كاربردهاي پلاسماي تازه منجمد :